Dobra kapitałowe, czyli kapitał, to trwałe wytworzone dobra wykorzystywane jako nakłady do dalszej produkcji towarów i usług. Przykładem jest wyposażenie fabryki. Na poziomie makroekonomicznym kapitał danego kraju obejmuje budynki, sprzęt, oprogramowanie i zapasy.
Kapitał jest uważany za specjalną formę dóbr gospodarczych i własności materialnej, należącą do podstawowych czynników produkcji wraz z ziemią i pracą. Takie podejście do klasyfikacji wywodzi się z ekonomii klasycznej i pozostaje głównym podejściem. Jednak dobra osobiste, takie jak domy i samochody, nie są uważane za dobra kapitałowe, jeśli nie są zaangażowane w proces produkcji.
Z perspektywy marksistowskiej kapitał jest kategorią społeczną i dzieli się na: kapitał stały (dobra kapitałowe), kapitał zmienny (wynagrodzenie za pracę) i kapitał fikcyjny (aktywa finansowe, takie jak akcje i obligacje). Adam Smith zdefiniował kapitał jako część własności, która generuje dochód. W modelach ekonomicznych działa on jako czynnik produkcji, a całkowity kapitał fizyczny nazywany jest zasobem kapitału.
↑ Poglądy różnych szkół naukowych na zjawisko kapitału
Ekonomia klasyczna i neoklasyczna uważają kapitał za jeden z czynników produkcji wraz z ziemią i pracą. Wszystkie inne czynniki produkcji, takie jak przedsiębiorczość, wiedza i zarządzanie, są klasyfikowane jako aktywa niematerialne. Dobra kapitałowe są unikalnymi, kapitałochłonnymi produktami, często składającymi się z wielu komponentów. Mogą one działać jako systemy produkcyjne lub usługi, takie jak obrabiarki, centra danych, platformy wiertnicze i turbiny wiatrowe. Ich produkcja jest organizowana w ramach dużych projektów z udziałem wielu stron.
Dobra kapitałowe charakteryzują się tym, że nie są zużywane natychmiast w procesie produkcji, w przeciwieństwie do surowców i dóbr pośrednich. Mogą być również produkowane lub zwiększane, w przeciwieństwie do ziemi i nieodnawialnych zasobów. Cechy te zostały przeniesione do współczesnej teorii ekonomii, która nadal postrzega kapitał jako kluczowy czynnik produkcji i wzrostu gospodarczego. Adam Smith określił, że kapitał jest zasobem, który można wycenić w określonym momencie, podczas gdy inwestycje są przepływem, który zwiększa ten zasób. Od połowy XX wieku ekonomiści rozszerzyli pojęcie kapitału o kapitał ludzki (wykształcenie i umiejętności), kapitał intelektualny (patenty i wiedza) oraz kapitał naturalny (zasoby naturalne).
Cykl życia dóbr kapitałowych obejmuje etapy projektowania, zaopatrzenia, produkcji, uruchomienia, konserwacji i, w niektórych przypadkach, wycofania z eksploatacji. Odgrywają one kluczową rolę w innowacjach technologicznych, ponieważ każda innowacja, niezależnie od tego, czy jest to nowy produkt, czy tańsza metoda produkcji, wymaga stworzenia nowego sprzętu lub zakładów produkcyjnych. Dobra kapitałowe są zatem podstawą wzrostu gospodarczego, dystrybucji dochodów i postępu technologicznego.
↑ Rodzaje kapitału
Kapitał dzieli się na kilka rodzajów. Kapitał finansowy reprezentuje aktywa będące przedmiotem obrotu na rynkach finansowych i jest określany przez oczekiwania dotyczące zysku i ryzyka. Kapitał społeczny obejmuje powiązania i reputację, które motywują do działania podobnie jak nagrody pieniężne. Kapitał edukacyjny obejmuje zbywalną wiedzę, a kapitał ludzki łączy talenty, umiejętności i powiązania społeczne. Kapitał publiczny obejmuje infrastrukturę, która wspiera gospodarkę prywatną, a kapitał naturalny obejmuje zasoby, które podtrzymują życie. Istnieje również kapitał intelektualny związany z patentami i prawami autorskimi. Niedawno pojawiła się koncepcja „kapitału kulinarnego”, który definiuje status poprzez kulturę konsumpcji żywności.
Klasyczna ekonomia dzieli kapitał na kapitał trwały (aktywa trwałe, takie jak maszyny) i kapitał obrotowy (zasoby do wykorzystania). Henry George krytykował instrumenty finansowe jako formę kapitału, ponieważ redystrybuują one bogactwo, a nie je tworzą. Sombart i Weber powiązali pojawienie się kapitału z podwójną księgowością. Marks rozróżniał kapitał zmienny (pracę, która tworzy nową wartość) i kapitał stały (maszyny, które jedynie przenoszą swoją wartość na towary).
Inwestycje w teorii klasycznej to akumulacja kapitału, wymagająca produkcji środków produkcji, a nie ich natychmiastowej konsumpcji. Böhm-Bawerk powiązał kapitał z „okrężnymi” procesami produkcyjnymi. Teoria rozwoju człowieka wyróżnia kapitał społeczny, indywidualny i edukacyjny.
Kontrowersje w Cambridge dotyczyły pomiaru kapitału: brytyjscy ekonomiści argumentowali, że kapitał nie może być agregowany z heterogenicznych obiektów. Nitzan i Bichler uważają, że kapitał nie jest jednostką produkcyjną, ale instrumentem władzy właścicieli.
↑ Wnioski
Kapitał to nie tylko pieniądze lub aktywa fizyczne, ale szeroki zestaw zasobów, które wpływają na produkcję, inwestycje i stosunki społeczne. Różne szkoły ekonomii oferują własne podejścia do jego rozumienia, co generuje spory teoretyczne. W obecnym kontekście pojęcie kapitału nadal się rozszerza, obejmując aktywa niematerialne, wiedzę i czynniki środowiskowe, co czyni go podstawową kategorią do analizy gospodarki przyszłości.
deaztec